Arapça izleme/dinleme yapmak, dil öğrenirken genelde ihmal edilse de, dört dil yetisinden birini geliştirmenin yanında, dile maruz kalmak ve aşinalık kazanmak açısından da önemlidir.
Daha önce, dinleyerek dil öğrenmenin ve dile bu şekilde aşinalık kazanmanın önemini göz önünde bulundurarak hazırlamış olduğumuz “İzleyerek Arapça- Arapça İzleme Link Listesi” ve “Dinleyerek Arapça – Sesli Kitap Linkleri الكتب المسموعة” sizler tarafından büyük ilgi ile karşılanmış, biz de sizden aldığımız dönüşler ile istifadenize vesile olmanın mutluluğunu yaşamıştık. Şimdi de gerek dinlemelerini farklı bir şekilde yapmak isteyenler, gerekse orijinali Arapça olan şiirleri kaliteli kayıtlardan dinlemek isteyenler için “Dinleyerek Arapça II – Sesli Şiir Linkleri Listesi”ni oluşturduk. Bu listeyi oluştururken belli başlı eserleri listeye dâhil etmeye, içeriği çeşitli tutmaya ve en kaliteli ses kayıtlarını bulmaya gayret ettik.
Aynı zamanda, isitifadenizi artırmak için bazı şiir ve şairler hakkında bilgi verdik ve neredeyse tüm şiirlerin Arapça ve Türkçesini yazmak suretiyle sevdiğimiz kısa beyitlerinden alıntıları da linklerin altında zikrettik. İnşallah sizler de müstefid olursunuz.
Allah ilmimizi arttırsın ve onu hayırda kullanabilmeyi nasip etsin. Gayret bizden, tevfik yüce Allah’tan.
*Bu listenin oluşturulmasında yoğun bir emek sarfeden Meryem Uysal’a ve katkıda bulunan tüm arkadaşlarımıza teşekkür ederiz.
** Faydalı bulduğu linkleri bizlerle paylaşıp, bu yazıya eklememizi isteyenler isifsehir@gmail.com adresine linkleri mail yoluyla gönderebilirler.
Modern Dönem Şiirleri
- لاعب النرد، محمود درويش – Zar Atan Adam, Mahmud Derviş
https://www.youtube.com/watch?v=LY6vahB_wyA (Temmuz 2008 tarihli “Zar Atan Adam” şiiri, Mahmud Derviş’in son şiiridir.)
http://www.yucedevlet.com/zar-atan-adam.html sayfasında Türkçe tercümesi yapılmıştır.
ومن حسن حظِّيَ أَني أنام وحيداً
فأصغي إلى جسدي
وأُصدِّقُ موهبتي في اكتشاف الألمْ
فأنادي الطبيب، قُبَيل الوفاة، بعشر دقائق
عشر دقائق تكفي لأحيا مُصَادَفَةً
وأُخيِّب ظنّ العدم
مَنْ أَنا لأخيِّب ظنَّ العدم ؟
Benim iyi şansımdan, yalnız uyumam
Ve bedenimi dikkatlice dinlemem
Ve elem keşfetmedeki ustalığıma inanmam
Ve ölümden on dakika önce doktoru çağırmam
On dakika yeterlidir yaşamam için tesadüfen
Ve yıkmam için hiçliği
Ben kimim ki yıkabileyim hiçliği?
- انا يوسف يا أبي، محمود درويش – Ben Yusufum, Babacığım, Mahmud Derviş
https://www.youtube.com/watch?v=8u3HMfT0vkY (Mahmud Derviş, bu şiiri Filistin için yazmıştır.)
،أَنتَ سمَّيتني يُوسُفًا
وهُمُو أَوقعُونيَ في الجُبِّ، واتَّهموا الذِّئب
..والذِّئبُ أَرحمُ من إخوتي
:أبتي! هل جنَيْتُ على أَحد عندما قُلْتُ إنِّي
رأَيتُ أَحدَ عشرَ كوكبًا، والشَّمس والقمرَ، رأيتُهُم لي ساجدين؟
Sen ki Yusuf koydun ismimi
Onlarsa kuyuya attılar beni
Suçu da kurda yıktılar
Kurt bile kardeşlerimden daha merhametli baba!
“Rüyamda on bir yıldız, güneş ve ayın bana secde ettiğini gördüm” dediğim an, kime ne zararım dokundu ki baba?
- محمود درويش | لا شيء يعجبني – Mahmud Derviş, Hiçbir Şey Hoşuma Gitmiyor
https://www.youtube.com/watch?v=lwkjNHkEEkw
أمَّا أنا فأقولُ: أنزْلْني هنا. أنا مثلهم لا شيء يعجبني , ولكني تعبتُ من السِّفَر
Bana gelince dedim ki:
Beni burada indir. Hoşuma gitmiyor hiçbir şey benim de, fakat yoruldum yolculuktan.
- محمود درويش، تنسى كأنك لم تكن – Unutulursun, Sanki Hiç Olmamışsın Gibi, Mahmud Derviş
https://www.youtube.com/watch?v=dexN3qEdeb8
تُنْسَى كمصرع طائرٍ
ككنيسةٍ مهجورةٍ تُنْسَى،
كحبّ عابرٍ
وكوردةٍ في الليل… تُنْسَى
Bir kuşun ölümü gibi unutulursun
Unutulmuş terk edilmiş bir kilise,
Geçici bir aşk,
Ve gecede bir gül gibi, unutulursun
- انتظرها – محمود درويش – Onu Bekle, Mahmud Derviş
https://www.youtube.com/watch?v=KqpFRQYK7T0
Mehmet Hakkı Suçin güzel bir tercümesini yapmış https://twitter.com/mhsucin/status/965910731869884416
بصبر الحصان المعد لمنحدرات الجبال
انتظرها
Dağ yokuşları için eğitilmiş atın sabrıyla
Onu bekle
- هل كنتُ في يوم من الأيام، محمود درويش – Bir Gün Bile Kendim Olabildim Mi?, Mahmud Derviş
https://www.youtube.com/watch?v=uRfk8rF6MQo - محمود درويش، شكرآ – Teşekkür et, Mahmud Derviş https://www.youtube.com/watch?v=KZguMqjXQVY (Biraz da şükür..)
إن مشيت علي شارع لا يؤدي إلى هاوية
قل لمن يجمعون القمامة: شكراً
Uçuruma götürmeyen bir caddede yürürsen,
Çöp toplayanlara teşekkür et!
- عاشق من فلسطين، محمود درويش – Filistinli Sevgili, Mahmud Derviş
https://www.youtube.com/watch?v=n0pyIlNeVEk (Mahmud Derviş’in kendi sesinden olmayan bir şiiri)
فلسطينية الميلاد والموت
حملتك في دفاتري القديمة
نار أشعاري
Ölümün ve doğumun Filistin’i,
taşıdım seni eski defterlerimde
şiirlerimin ateşi gibi.
- سجل أنا عربي، محمود درويش – Kaydet! Arabım (Kimlik Kartı), Mahmud Derviş
https://www.youtube.com/watch?v=EHSVBPUuLgk
سجل
أنا عربي
أنا اسم بلا لقبِ
صبورٌ في بلادٍ كلُّ ما فيها
يعيشُ بفورةِ الغضبِ
Kaydet!
Arabım
Adım var yalnız, yoktur soyadım
Öfkeden köpürerek yaşayan
En sabırlı insanıyım bu diyarın
- انا لست لي – Kendime Ait Değilim, Mahmud Derviş
https://www.youtube.com/watch?v=vTxYz98dS2g
المُتَيَّمُ والمُيتَّمُ والمتمِّمُ ما مضى /ميمُ
حاءُ / الحديقةُ والحبيبةُ ، حيرتانِ وحسرتان
ميمُ / المُغَامِرُ والمُعَدُّ المُسْتَعدُّ لموته الموعود منفيّاً ، مريضَ المُشْتَهَى
واو / الوداعُ ، الوردةُ الوسطى ، ولاءٌ للولادة أَينما وُجدَتْ ، وَوَعْدُ الوالدين
دال / الدليلُ ، الدربُ ، دمعة
دارةٍ دَرَسَتْ ، ودوريّ يُدَلِّلُني ويُدْميني
وهذا الاسمُ لي
*Açıklama: Şiirin bu kısmı sırasıyla م , ح, م, و,د harflerinden oluşmakta ve akrostiş olarak “Mahmud” ismini oluşturmaktadır. Satırlardaki her bir kelimenin ilk harfinin aynı olduğu dikkat çekmektedir.
*Cidariyye şiirinin bir parçasıdır.
:إقرأ المزيد على موضوع كوم
https://mawdoo3.com/%D9%85%D8%AD%D9%85%D9%88%D8%AF_%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%8A%D8%B4-%D8%A3%D9%86%D8%A7_%D9%84%D8%B3%D8%AA%D9%8F_%D9%84%D9%8A
- محمود درويش، جدارية – Duvara Dair (Cidariyye), Mahmud Derviş
https://www.youtube.com/watch?v=rNpIG7IAIi0
وكأنني قد متُّ قبل الآن
أَعرفُ هذه الرؤيا ، وأًعرفُ أَنني
أَمضي إلى ما لَسْتُ أَعرفُ . رُبَّما
مازلتُ حيّاً في مكان ٍ ما ، وأَعرفُ
ما أُريدُ
سأَصير يوماً ما أُريدُ
سأَصير يوماً فكرة ً. لا سَيْفَ يحملُها
إلى الأرٍض اليبابِ، ولا كتابَ
Sanki daha önce bir kez ölmüşüm…
Biliyorum bu tecelliyi ve biliyorum
bilmediğime doğru yola koyulduğumu.
Belki yaşıyorum hala başka yerde ve
biliyorum ne istediğimi
Bir gün ne olmak istiyorsam o olacağım.
Bir gün bir düşünce olacağım, ne kılıç ne de
kitap tarafından çorak ülkeye taşınan…
- محمود درويش، قصيدة بيروت – Beyrut Kasidesi, Mahmud Derviş
https://www.youtube.com/watch?v=Flz36UUDmo4
تُفَّاحةٌ للبحر، نرجسةٌ الرخام
فراشةٌ حجريّةٌ بيروتُ . شكلُ الروح فى المرآة
وَصْفُ المرأة الأولى، ورائحة الغمام
بيروتُ من تَعَبٍ ومن ذَهَبٍ، وأندلس وشام
فضَّةٌ، زَبَدٌ، وصايا الأرض فى ريش الحمام
وفاةُ سنبلة، تشرُّدُ نجمةٍ بينى وبين حبيبتى بيروتُ
Denize adanmış elma, mermerden nergis,
Taştan kelebek, Beyrut, gönlün aynadaki şekli,
İlk kadının tasviri ve bulutların parfümü,
Beyrut, yorgunluğun ve altının, Endülüs ve Şam’ın…
Gümüş, köpük, güvercinlerin giysilerindeki
toprağın buyrukları,
Bir başağın ölümü, sevgilimle benim aramdaki
bir yıldızın sürgünü, Beyrut…
- شتاء ريتا الطويل، محمود درويش – Rita’nın Kışı, Mahmud Derviş
https://www.youtube.com/watch?v=SYIItnhky9w
فَهَلْ كانَتْ هُنا ريتا
وهَلْ كُنَّا مَعا ؟
ريتا سَتَرْحَلُ بَعْدَ ساعاتٍ وتَتْرُكُ ظِلَّها
Burada mıydı Rita
ve birlikte miydik biz?
Ayrılacak Rita birkaç saat içinde ve bırakacak
gölgesini geriye.
- محمود درويش، عن إدوارد سعيد – Edward Said için, Mahmud Derviş
https://www.youtube.com/watch?v=G-Cxxg-D2TQ
نيويورك. إدوارد يصحو على
.كسَل الفجر. يعزف لحناً لموتسارت
.يركض في ملعب التِنِس الجامعيِّ
يفكِّر في رحلة الفكر عبر الحدود
.وفوق الحواجز. يقرأ نيويورك تايمز
يكتب تعليقَهُ المتوتِّر. يلعن مستشرقاً
يُرْشِدُ الجنرالَ الى نقطة الضعف
في قلب شرقيّةٍ. يستحمُّ. ويختارُ
بَدْلَتَهُ بأناقةِ دِيكٍ. ويشربُ
:قهوتَهُ بالحليب. ويصرخ بالفجر
لا تتلكَّأ!
New York. Uyanır Edward
bir tembel şafağa. Çalar piyanoda Mozart’ı.
Koşar etrafında üniversitenin tenis kortunun.
Düşünür düşüncelerin yolculuğunu, sınırların
arasında ve üstünde engellerin.
Okur New York Times’ı.
Yazar kızgın yorumlarını. Lanetler bir Oryantalisti,
General’e, bir Oryantal kadının kalbindeki
zayıf noktayı gösteren. Alır duşunu.
Seçer şık kıyafetini. İçer
sütlü kahvesini. Bağırır şafağa:
Dolaşma aylak aylak öyle!
- فكر بغيرك، محمود درويش – Diğerlerini de Düşün, Mahmud Derviş
https://www.youtube.com/watch?v=bR1jRANZLEc
وأنتَ تُعِدُّ فطورك، فكِّر بغيركَ
لا تَنْسَ قوتَ الحمام
Kahvaltını hazırlarken, diğerlerini de düşün.
Unutma güvercinlerin yemini.
- انا من هنا، محمود درويش – Ben Buralıyım, Mahmud Derviş
https://www.youtube.com/watch?v=wx8WdaIy87E&t=327s - مديح الظل العالي، محمود درويش – Yüksek Gölge’nin Övgüsü, Mahmud Derviş
https://www.youtube.com/watch?v=R1HeUma-EkU
https://www.youtube.com/watch?v=Ihh0MF5B4Xk
لك أن تكون – ولا تكونْ
لك أن تُكَوِّنْ
أو لا تُكَوِّنْ
كل أسئلة الوجودِ وراء ظِلَّكَ مهزلهْ
والكونُ دفترك الصغيرُ
وأنت خالقُهُ
فدوِّنْ فيه فردوس البداية
أو لا تُدَوِّنْ
Bu senin için olmak ya da olmamaktır,
Bu senin için yaratmak ya da yaratmamaktır.
Kaba bir güldürüdür, kendi gölgenin arkasındaki tüm varoluşsal sorunlar.
Ve evren senin
küçük not defterindir, ve yaratıcısısın sen onun.
Yaz içine öyleyse, yaratılışın cennetini.
Ya da yazma onu.
- نزار قباني، قصيدة بلقيس – Belkıs, Nizar Kabbani
https://www.youtube.com/watch?v=H2QHgVrsUUI&t=211s (Kabbani, bu şiiri 15 Aralık 1981 günü Beyrut’ta bir bombalı saldırıda kaybettiği sevgili eşi Belkıs için yazmıştır, şiirde eşini övmesinin yanı sıra ölümünden sorumlu tuttuğu Arap milletine sitemini de dile getirmiştir.)
..بلقيسُ
إنَّ الحُزْنَ يثقُبُنِي
وبيروتُ التي قَتَلَتْكِ.. لا تدري جريمتَها
وبيروتُ التي عَشقَتْكِ
تجهلُ أنّها قَتَلَتْ عشيقتَها
وأطفأتِ القَمَرْ
Belkıs..
Üzüntü beni delip geçiyor
Ve seni öldüren Beyrut, cürmünden habersiz
Ve sana âşık Beyrut,
Bilmiyor sevdiğini öldürdüğünü
Ve ayın ışığını yok ettiğini
- اني عشقتك نزار قباني، – Sana Aşıktım, Nizar Kabbani
https://www.youtube.com/watch?v=xLqm0HNYnq0 - السيرة الذاتية لحكام العرب نزار قباني، – Nizar Kabbani
https://www.youtube.com/watch?v=wzRzHwBEjHM - نزار قباني، وعدتك أن لا أحبك – Seni Sevmemeye Yemin Ettim, Nizar Kabbani
https://www.youtube.com/watch?v=FrRvf4dUnCw
وعدتك أن لا أحبك
ثم أمام القرار الكبير، جبنت
وعدتك أن لا أعود
وعدت
وأن لا أموت اشتياقاً
ومت
Seni sevmemeye yemin ettim
Sonra bu büyük karar karşısında korktum
Dönmeyeceğim diye yemin ettim
Döndüm
Özleminden ölmeyeceğime yemin ettim
Öldüm
- نزار قباني، قصيدة القدس – Kudüs, Nizar Kabbani
https://www.youtube.com/watch?v=Y2xYYxdPOjU
بكيت.. حتى انتهت الدموع
صليت.. حتى ذابت الشموع
ركعت.. حتى ملني الركوع
سألت عن محمد، فيك وعن يسوع
يا قدس، يا مدينة تفوح أنبياء
Ağladım tükeninceye kadar gözyaşlarım
Namaz kıldım sönünceye dek kandiller
Usanıncaya kadar rüku ettim
Muhammed’i sordum sende kaybolan
Ey Kudüs, ey nebilerin çıktığı şehir
- نزار قباني، درس في الرسم – Resim Dersi, Nizar Kabbani
https://www.youtube.com/watch?v=6AariSsbkNM
يضع إبني أقلامه، وعلبة ألوانه أمامي
ويطلب مني أن أرسم له وطناً
تهتز الفرشاة في يدي
…وأسقط باكياً
Oğlum kalemlerini, boya kutusunu önüme koyuyor
Bir yurt çizmemi istiyor benden
Fırça titriyor elimde
Ağlayarak düşüyorum…
- نزار قباني، رسالة من تحت الماء – Suyun Altından Mektup, Nizar Kabbani
https://www.youtube.com/watch?v=Vh_Ep1y5tO4
إن كنت صديقي.. ساعدني
كي أرحل عنك
أو كنت حبيبي.. ساعدني
كي أشفى منك
Dostumsan
Yardım et senden uzaklaşayım
Yok eğer sevgilimsem
Yardım et senden şifa bulayım
- نزار قباني، هذي دمشق\القصيدة الدمشقية – Şam Kasidesi, Nizar Kabbani
https://www.youtube.com/watch?v=iEb717OgDkQ
هذي دمشقُ وهذي الكأسُ والرّاحُ
إنّي أحبُّ وبعـضُ الحـبِّ ذبّاحُ
أنا الدمشقيُّ لو شرّحتمُ جسدي
لسـالَ منهُ عناقيـدٌ وتفـّاحُ
İşte Şam işte kadehler şaraplar
Aşığım ben kimi aşklar can yakar
Şamlıyım ben yarsanız bedenimi
İçinden salkımlar elmalar akar
- كتاب الحب نزار قباني، – Aşkın Kitabı, Nizar Kabbani
https://www.youtube.com/watch?v=sQ2hulRaVZQ
:تسألني حبيبتي
ما الفرق ما بيني وما بين السما؟
الفرق ما بينكما
أنك إن ضحكت يا حبيبتي
أنسى السما
soruyor sevgilim:
gökyüzü ile benim aramdaki fark ne?
aranızdaki fark şöyle ki
bir gülsen sevgilim
aklımda ne yer kalır ne gök
- تميم البرغوثي، في القدس – Temim el-Berğusi, Kudüs’te
https://www.youtube.com/watch?v=ZPOrVb9_qJU&t=42s
Filistin-Mısır kökenli şair. Şairin siyasi, sosyal konular ağırlıklı birçok şiiri bulunmaktadır. AJ+ ساحة adlı YouTube kanalından (https://www.youtube.com/channel/UCEg4_mU2CqqtQxWwzL_uh-w) şiirlerini kendi sesinden dinleyebilirsiniz.
وما كلُّ نفسٍ حينَ تَلْقَى حَبِيبَها
تُسَرُّ ولا كُلُّ الغِيابِ يُضِيرُها
Ve sevgilisine kavuştuğunda her ruh
sevinmez
ve her ayrılık da ona zarar vermez
- ياسمين التي من حلب تميم البرغوثي،- Temim el-Berğusi, Halepli Yasemin
https://www.youtube.com/watch?v=xtO2_5V39QM (hız 0.75’e düşürülebilir :)) - أحمد مطر، أنين وطن و أين صاحبي حسن – Arkadaşım Hasan Nerede?, Ahmet Matar
https://www.youtube.com/watch?v=XdrOUaa7Mvk
(Ahmet Matar, aslen Iraklı olup şu an Londra yaşamaktadır. Genellikle hiciv tarzındaki şiirleriyle tanınan bir şairdir.)
(Bu şiir devlet görevlilerini eleştirmek için yazılmıştır. Gelen devlet görevlisine şikayetlerini söyleyen Hasan, devlet görevlisi ikinci kez geldiğinde halkın arasında değildir.)
زار الرئيس المؤتمن
بعض ولايات الوطن
وحين زار حيّنا
قال لنا
هاتوا شكاواكم بصدقٍ في العلن
ولا تخافوا أحدا فقد مضى ذاك الزمن
Reis ülkenin bazı vilayetlerini ziyaret ettiğinde
Dedi ki bize
Açık ve doğrulukla söyleyin şikayetlerinizi
Bu kadar zaman geçti artık kimseden korkmayın
- شعواط الأصم أحمد مطر، – Sağır Şa’vat, Ahmet Matar
https://www.youtube.com/watch?v=EMpY1wOpy2M
(Bu şiirde de devlet görevlileri eleştirilmektedir. Devlet görevlileri, konuşup birbirini duymayan kimselere benzetilmiştir.)
مر (شعواط) الأصم
بالفتى( ساهي) الأصم
قال ساهي:كيف أحوالك…عم؟
قال شعواط :الى سوق الغنم
قال ساهي:نحمد الله …بخير
قال شعواط:أنا شغلي الغنم
Sağır Şa’vat, Sahi isimli sağır gence uğradı.
Sahi dedi ki: Amca! Nasılsın?
Şa’vat dedi ki: Koyun pazarına gidiyorum.
Sahi dedi ki: Allah’a hamd olsun, iyiyim
Şa’vat dedi ki: Benim işim koyunlardır.
- أحمد مطر، قَلَم – Kalem, Ahmet Matar
https://www.youtube.com/watch?v=BG03q8ZcBAA
هَزَّ الطّبِيبُ رَأْسَهُ .. ومَالَ وَابْتَسَم
:وَقالَ لي
ليسَ سوى قَلَمْ
فقُلتُ : لا يا سَيّدي
هذا يَدٌ .. وَفَمْ
رَصَاصَةٌ .. وَدَمْ
!وَتُهمةٌ سافِرةٌ .. تَمْشِي بِلا قَدَمْ
Doktor tebessüm ederek başını salladı ve eğildi,
bana dedi ki:
“Sadece bir kalem…”
Dedim ki: “Hayır efendim,
bu eldir, ağızdır
kurşundur, kandır
alenî bir imadır ki ayaksız yürür.”
- أحمد مطر، على بَابِ الشِّعْر- Şiirin Kapısında, Ahmet Matar
https://www.youtube.com/watch?v=vspBofbTeCg
ثُمَّ دَعونِي أَنْ أَكْتُبَ شِعْرًا لِلنّاس
فَخَلَعْتُ نِعَالي في البَابِ
:وَقُلْتُ
خَلَعْتُ الأَخْطَرَ يَا حُرَّاس
هذا النَعْلُ يَدُوس
…ولكِن
!هَذَا الرَّأسُ يُدَاسْ
Sonra da davet ettiler beni; insanlar için şiir yazmaya
Ben de çıkardım ayakkabılarımı kapısının eşiğinde
ve dedim ki:
“Ey bekçiler, işte en tehlikelisini çıkardım.
Bu ayakkabılar ki daima çiğneyendir
ancak,
bu baş ki daima çiğnenendir.”
- أحمد مطر، جلالة الحمار – Eşek Hazretleri, Ahmed Matar
https://www.youtube.com/watch?v=B67Zd6ve28Q
https://www.youtube.com/watch?v=yyevM6Lx7JE
قُوتُ عِيالِنا هُنا
يُهدِرُهُ جلالةُ الحِمارْ
في صالةِ القِمارْ
Ailemiz için olan azık, burada
Eşek hazretleri tarafından ziyan edildi
kumar salonunda
- جبران خليل جبران، قصيدة المواكب\أعطني النايَ وغنِّ – Bana Ney’i Ver ve Şarkı Söyle, Cibran Halil Cibran
https://www.youtube.com/watch?v=cGtv944sBr0&t=21s
(Aynı zamanda Feyruz da bu şiiri seslendirmiştir: https://www.youtube.com/watch?v=3KBB_OdTI8c)
أعطني الناي وغن فالغنا سر الوجود
وأنين الناي يبقى بعد أن يفنى الوجود
Bana ney’i ver ve şarkı söyle zira nağmeler ölümsüzlüğün sırrıdır.
Vücut yok olduktan sonra geriye neyin iniltisi kalır
- جبران خليل جبران، اولادكم ليسوا لكم – Çocuklarınız Sizin Değil, Cibran Halil Cibran
https://www.youtube.com/watch?v=gfFvv1CBeF8
وفي طاقتكم أن تصنعوا المساكم لأجسادكم
ولكن نفوسهم لا تقطن في مساكنكم
فهي تقطن في مسكن الغد, الذي لا تستطيعون أن تزوروه حتى ولا في أحلامكم
Bedenlerini tutabilirsiniz, ruhlarını değil.
Çünkü ruhları yarındadır,
Siz ise yarını düşlerinizde bile göremezsiniz.
- . أنشودة المطر، بدر شاكر السياب- Bedir Şakir es-Seyyab, Yağmur Marşı
https://www.youtube.com/watch?v=9Adi81tDcLM
((1926-1964) Arap dünyasının önemli şairlerinden biri olan Bedir Şakir, Irak’ta Basra yakınlarında dünyaya gelmiştir. Mahmut Derviş’in de şiirlerinden etkilendiği söylenen Bedir Şakir’in en ünlü şiiri 1960’da kaleme aldığı “Yağmur Marşı/ Şarkısı”dır.)
عيناكِ غابتا نخيلٍ ساعةَ السحَرْ
أو شُرفتان راح ينأى عنهما القمر
عيناك حين تبسمان تورق الكرومْ
وترقص الأضواء … كالأقمار في نهَر
Gözlerin seher vaktinde iki hurmalıktır,
ya da ayın uzaklaşmaya başladığı iki balkon
Gözlerin güldüklerinde asmalar yapraklanır
ve ışıklar dans eder… Tıpkı nehirdeki ay ışığı gibi
- إذا الشّعْبُ يَوْمَا أراد الحياة، أبو القاسم الشابي – Ebu’l-Kasım eş-Şa’bi, Eğer Birgün Halk Hayatı İsterse https://www.youtube.com/watch?v=dRh_0Vpsgds
(Ümmü Gülsüm gibi meşhur şarkıcılardan seslendirmesini yapanlar da olmuştur: https://www.youtube.com/watch?v=LuGH8inSKjI)
إذا الشّعْبُ يَوْمَاً أرَادَ الْحَيَـاةَ
فَلا بُدَّ أنْ يَسْتَجِيبَ القَـدَر
وَلا بُـدَّ لِلَّيـْلِ أنْ يَنْجَلِــي
وَلا بُدَّ للقَيْدِ أَنْ يَـنْكَسِـر
Eğer bir gün halk hayatı isterse
Mutlaka kader (bu isteğe) cevap verecektir
Ve mutlaka gece açılacak
Ve mutlaka zincirler kırılacaktır
- وحدي، أحمد فؤاد نجم – Ahmed Fuad Necm, Yalnız
https://www.youtube.com/watch?v=FsqU3x_ISiw
((1929-2013) Mısırlı şair Ahmed Fuad, yerel dille yazdığı şiirleriyle meşhurdur.)
وحدك
وانا وحدي
أبكي ساعات
وحدي
طول السفر والليل
Sen bir başınasın
Ben bir başımayım
Saatlerce ağlıyorum
Bir başıma
Yolculuklar ve geceler boyu
- آدم فتحي، الشيخ الصغير – Adem Fethi, Küçük Yaşlı
https://www.youtube.com/watch?v=RYeCxiLG3RE
((1957- halen hayatta) Tunuslu şair, mütercim ve söz yazarı. Şiiri “ الحمائم البيض” grubu seslendirmiştir. daha kaliteli versiyonuna soundclouddan ulaşabilirsiniz: https://soundcloud.com/dzfouad/track-1)
إن شخت كالجذع يوما و غادرتني الطيور
فقد مشيت طريقي و لم تعقني الصخور
قد يهجر الورد كفي و لا يرى أدمعي
فالورد يطلب عمرا و العمر ليس معي
Eğer bir gün ağaç gövdesi gibi yaşlanmışsam ve kuşlar beni terk etmişse
O zaman taşlar beni engellemeden yolumu yürümüşümdür
Gül avuçlarımı terk edebilir ve göz yaşımı görmez
(Çünkü) gül ömür ister, ömürse bende yok
- الكلمات منوّر صمادح، – Münevver Semadeh, Kelimeler
(Klasik Arap müziği şarkıcılarından Sonia Mübarek bu şiiri seslendirmiştir: https://www.youtube.com/watch?v=hBhe01mc5go)
عنــدما كنت صغيرا كنت أحبو الكلمات
كنت طفلا ألعب الحرف وألهو الكلمات
كنـــت أصـواتا بلا معنى وراء الكلمات
وتخطـــيت سنينــــا عثــرتهـــا الكلمات
Küçüktüm kelimelerle emeklerdim;
Çocuktum harflerle oynar, kelimelerle eğlenirdim.
Peşinde kelimelerin, anlamsız seslerdim;
Kelimelerin tökezlettiği yılları geride bıraktım.
- هل ترانا نلتقي، أمينة قطب – Emine Kutup, Kavuşur muyuz dersin?
https://www.youtube.com/watch?v=BYb3BhFY7yk
https://www.youtube.com/watch?v=uKiw8lQrAgQ
هل ترانا نلتقي أم أنها
كانت اللقيا على أرض السرابِ
ثم ولت وتلاشى ظلها
واستحالت ذكريات للعذاب
Kavuşur muyuz dersin, yoksa
Kavuşma, serap aleminde mi?
Sonra (karşılaşma) dönüp gitti ve gölgesi kayboldu
Ve anılar azaba dönüştü
- الأرملة المرضعة، معروف الرصافي – Emzikli Dul, Ma’ruf Rasâfî
https://www.youtube.com/watch?v=-nhWA0I3zLU&t=51s
تَمْشِي بِأَطْمَارِهَا وَالبَرْدُ يَلْسَعُهَـا
كَأَنَّهُ عَقْرَبٌ شَالَـتْ زُبَانَاهَـا
Sanki kıskacını geçiren bir akrep gibi
Soğuk onu ısırırken eskimiş elbiseleriyle yürüyor
- أحمد شوقي في رثاء، عمر المختار – Ömer Muhtar’a Mersiye, Ahmet Şevki
https://www.youtube.com/watch?v=fbGdOOE05y0&list=PLTmrJK_ZJJvbox6kyrnswvP-jUoieZdNP&index=44
رَكَـزُوا رُفـاتَكَ فـي الرّمـال لِـواءَ
يَســتنــهضُ الــوادي صبـاحَ مَســاءَ
يـا وَيْحَـهم! نصبـوا مَنـارًا مـن دمٍ
تُوحِـــي إِلـى جــيــل الغـــدِ البَغْضـاءَ
Sabah akşam vadinin kinini kamçılayan bir sancak gibi
Senin cesedinin kalıntılarını kumlara diktiler
Yazıklar olsun onlara!
Yarının kuşağına kin telkin eden kandan fener diktiler
Klasik Dönem Şiirleri
- بانت سعادُ فقلبي اليومَ متبولُ ( البردة ) كعب بن زهير، – Ka’b bin Züheyr- Suad Ayrıldı (Kaside-i Bürde )
https://www.youtube.com/watch?v=yuYUDbuuGm4
(Hz. Peygamber (sav)’e hiciv şiirleri yazdıktan sonra hakkında ölüm emri çıkarılan Kab bin Züheyr’in Medine’de Resulullah’ın (sav) huzurunda okuduğu şiir. Resulullah (sav), Ka’b’ın şiirini beğenmiş ve günümüzde Topkapı Sarayı Müzesinde korunan hırkasını ona hediye etmiştir. Şiirin giriş kısmı Cahiliye döneminde adet olduğu üzere gazelle başlamaktadır.)
بانَت سُعادُ فَقَلبي اليَومَ مَتبولُ
مُتَيَّمٌ إِثرَها لَم يُفدَ مَكبولُ
وَما سُعادُ غَداةَ البَينِ إِذ رَحَلوا
إِلّا أَغَنُّ غَضيضُ الطَرفِ مَكحولُ
Suad ayrılıp gitti, bugün kederlidir gönlüm
Onun peşine takılıp gitmiştir ve fidye verip de kurtulabilecek durumda da olmayan bir esirdir
Ayrılığı sabahında Suad, kervanları hareket ederken,
Tatlı nâmeli, mahmur bakışlı, gözleri sürmeli bir ceylandı
- لا يحمل الحقد، عنترة بن شداد – Antera bin Şeddad- Kin Beslemez
https://www.youtube.com/watch?v=ePr_WFq7LnQ
(Miladi 6.asırda yaşamıştır. Muallaka şairlerinden olan Antera bin Şeddad, babası Arap olmasına rağmen melez olduğu için köle sayılmıştır. Savaşlarda gösterdiği kahramanlıklarından sonra bu durum değişmiş, çok sevilen bir Arap kahramanı haline gelmiştir.
راديو الثقافة adlı kanaldan benzer kasidelere ulaşabilirsiniz.)
لا يَحمِلُ الحِقدَ مَن تَعلو بِهِ الرُتَبُ
وَلا يَنالُ العُلا مَن طَبعُهُ الغَضَبُ
وَمَن يكُن عَبدَ قَومٍ لا يُخالِفُهُم
إِذا جَفوهُ وَيَستَرضي إِذا عَتَبوا
Rütbesi yüksek olan kin beslemez
Zaten tabiatı sinirli olan insan da yükselemez
Bir topluluğun kölesi kimdir (ki bu kişi topluluktakilere) karşı gelmez
Kendisine kabalık ettiklerinde ve gönüllerini alır azarladıklarında
- Halid bin Velid’in oğluna mersiyesi
https://www.youtube.com/watch?v=aH0Zj5TrFSs
(فالح القضاع adlı YouTube kanalından Cahiliye ve İslam sonrası meşhur birçok Klasik Arap şiirlerine ulaşabilirsiniz.)
جَرَى مدمعى فوق الْمَحَاجِرِ وانْهَمَلْ
وحَرُّ الغَضَا قدْ زَادَ في القَلْبِ واشْـتَعَلْ
وهَدَّ فُؤَادِي يَوْمَ أُخْـبِرْتُ نَعْيَهُ
وضَاقَتْ بِيَ الدُّنيا ودَمْعِيَ قد هَطَلْ
Göz pınarlarım göz çukurlarına koştu ve (gözyaşı) aktı
Kalpte odunun sıcaklığı arttı ve alevlendi
Ona ölüm haberini verdiğimde kalbim yıkıldı/ takati kesildi
Dünya bana dar geldi ve gözyaşım sel oldu
- – الإمام الشافعي، دَعِ الأَيَّامَ تَفْعَل مَا تَشَاءُ İmam Şafi, Bırak Günleri Dilediğini Yapsın
https://www.youtube.com/watch?v=vGnm-bc7eY4
(https://www.youtube.com/channel/UC-YgH2hgO0ggLLvoMKV756Q الأدب العربيkanalında klasik ve modern döneme ait birçok şiir bulunmakta
دَعِ الأَيّامَ تَفعَلُ ما تَشاءُ
وَطِب نَفساً إِذا حَكَمَ القَضاءُ
وَلا تَجزَع لِحادِثَةِ اللَيالي
فَما لِحَوادِثِ الدُنيا بَقاءُ
Bırak günler dilediğini yapsın
Hüküm verildiğinde gönlünü hoş tut
Gecenin vukuatlarına kaygılanma
Dünya olayları kalıcı değildir
- ولما قسى قلبي، الإمام الشافعي – İmam Şafi, Kalbim Katılaştığında
https://www.youtube.com/watch?v=Ca2w9xy-tEA
وَلَمّا قَسا قَلبي وَضاقَت مَذاهِبي
جَعَلتُ الرَجا مِنّي لِعَفوِكَ سُلَّما
تَعاظَمَني ذَنبي فَلَمّا قَرَنتُهُ
بِعَفوِكَ رَبّي كانَ عَفوُكَ أَعظَما
Kalbim katılaştığında ve gidecek yollarım daraldığında
Umudu affın için kendime bir merdiven kıldım
Günahım beni büyük gösterdi, ve kıyasladığımda
Affınla (ey) Rabbim, senin affın daha büyüktür.
- لو كانَ لي قلبان لعشت بواحدٍ، قيس بن الملوح – Kays İbn Mülevveh, Eğer iki kalbim olsaydı, biriyle yaşardım.
https://www.youtube.com/watch?v=a6Aa7qCCtt4
(Şiir, hicri 24-68 yılları arasında yaşamış, Mecnun olarak da anılan Kays’a nisbet edilse de şiirin tam olarak kime ait olduğu bilinmiyor.)
(Şiir daha sonra Lutfi Boşnak https://www.youtube.com/watch?v=45PKJaEjm4s, Al-Farabi adlı müzik grubu https://www.youtube.com/watch?v=w_f93XcqLu0 ve birçok sanatçı tarafından seslendirilmiştir)
لو كانَ لي قلبان لعشت بواحدٍ
وأفردتُ قلباً في هواكَ يُعذَّبُ
لكنَّ لي قلباً تّمَلكَهُ الهَوى
لا العَيشُ يحلُو لَهُ ولا الموتُ يَقْرَبُ
Eğer iki kalbim olsaydı biriyle yaşardım
Diğer kalbi de eziyet etsin diye aşkına bırakırdım
Ancak benim bir kalbim var, onu da aşk ele geçirmiş
Ne hayat ona sevimli davranıyor ne de ölüm (ona) yaklaşıyor
- قصيدة في فضل العلم والحث عليه، ابن أبي زيد القيرواني – İbn ebi Zeyd el-Kayrevani, İlmin Fazileti ve İlme Teşvik Kasidesi
https://www.youtube.com/watch?v=CBYRVNzokb0
(996 yılında vefat eden alim, döneminde Maliki fıkhını derlemesinden ve savunmasından ötürü “küçük Malik” ve “mezhebin kutbu” olarak anılmıştır.
أبو أحمد الشيظمي adlı Youtube kanalından farklı sesli kasidelere de (قصيدة صوتية) ulaşabilirsiniz.)
إنِّي لَأَمْنَحُ نُصْحِي ثُمَّ أَبْذُلُهُ
لِمَنْ بَغَى نَفْعَهُ عَنِّي وَيَقْبَلُهُ
يَا مَنْ يَرُوحُ وَيَغْدُو فِي مَطَالِبِهِ !
فَمَطْلَبٌ فَائِتٌ، لَوْ أَنْتَ نَائِلُهُ
Nasihatimi ihsan ediyorum ve bolca veriyorum
faydasını isteyene ve onu kabul edene
Ey arzularının peşinde koşan kişi
Arzu geçicidir, ele etmiş olsan da (Kişinin ahiretine fayda sağlamayacak şey, elde edilse de boşunadır)
- المتنبي، كفى بكَ داء – el-Mütenebbi, Sana Hastalık Olarak Yeter…
https://www.youtube.com/watch?v=6Kr2S_OQPaA
كفى بكَ داءً أنْ ترَى الموْتَ شافِيَا
وَحَسْبُ المَنَايَا أنْ يكُنّ أمانِيَا
تَمَنّيْتَهَا لمّا تَمَنّيْتَ أنْ تَرَى
صَديقاً فأعْيَا أوْ عَدُواً مُداجِيَا
Ölümü şifa verici görmen hastalık olarak sana yeter
Ve ölümü temenni etmen
Ölümü arzuladın, edinmek isteyip aciz kaldığında
Bir arkadaşı yahut (hiç değilse) kendini gizleyen bir düşmanı
- المتنبي، عَـلَى قَـدْرِ أَهـلِ العَـزمِ تَأتِي العَزائِمُ – Mütenebbi, Kararlı İnsanlar Gelecek
https://www.youtube.com/watch?v=rck726gvP6I&t=114s
وتعظم في عين الصغير صغارها
وتصغر في عين العظيم العظائم
Küçüğün gözünde küçüklüğü büyürken
Büyüğün gözünde büyüklüğü küçülür.
(Mütenebbinin bazı şiirlerinin olduğu bir dinleme listesi:
Almotanabbi: http://www.almotanabbi.com/audioPoemsList.do)
- أراك عصي الدمع، أبو فراس الحمداني – Gözyaşlarını Tuttuğunu Görüyorum, Ebu Firas el-Hamdani
https://www.youtube.com/watch?v=wPkXgLemHko&list=PL6iID1ibQ4IzmAgBqhY9JpOJh1xu2qcpN
(Kendisi, Hamdânî hânedanına mensup, 632-668 arasında yaşamış Arap şairi ve kumandanı)
(Ümmü Gülsüm, bu şiiri seslendirmiştir: https://www.youtube.com/watch?v=AaEaj9YGVkw)
إذا الليــل أضواني بسطت يـد الهوى
وأذللت دمعا من خلائقه الكبرُ
Gece beni aydınlattığında, rüzgarın elini uzatırım
Ve onun büyüklüğünden dolayı gözyaşlarıyla aşağılanırım
- ما جالَ بعدكِ لحظي في سنَا القمرِ ابن زيدون، – Ne Zaman Baksam Ayın Parlaklığına, İbn Zeydun
https://www.youtube.com/watch?v=M-e8aZtMKKo
ما جالَ بَعدَكِ لَحظي في سَنا القَمَرِ
إِلّا ذَكَرتُكِ ذِكرَ العَينِ بِالأَثَرِ
Ne zaman baksam ayın parlaklığına,
İzlere bakıp eskiyi hatırlayan göz gibi hatırlarım seni
- يا ليلُ الصبُّ متى غدُه، الحصري القيرواني – el-Husri el-Kayrevânî- Ey gece, Sevgiliyle Buluşma Ne Zamandır?
https://www.youtube.com/watch?v=wvhyxNMjf5I
يَا لَيْلُ الصَّبُّ مَتَى غَدُهُ
أَقِيَامُ السَّاعَةِ مَوْعِدُه
رَقَـدَ السُّمَّـارُ فَأَرَّقَـهُ أسَفٌ للبَيْنِ يُرَدِّدُهُ
Ey gece, sevgiliyle buluşma ne zamandır?
Yoksa vadesi diriliş günü mü
Gece sohbeti yapanlar uyudu da uyutmadı onu (aşığı)
Tekrar tekrar uğrayan ayrılık hüznü
- أفدي حَبيباً لِساني لَيسَ يَذكرُهُ بهاء الدين زهير، – Bahaüd’din Züheyr, Sevgiliye Kurban Olayım, Dilim Anmıyorsa da
https://www.youtube.com/watch?v=_RAUP9IZY4A
أفدي حَبيباً لِساني لَيسَ يَذكرُهُ
خوْفَ الوُشاة ِ وَقَلبي ليسَ يَنساهُ
أهوى التهتكَ فيهِ ثمّ يمنعني
إنّ التّهَتّكَ فيهِ لَيسَ يَرضاهُ
Sevgiliye kurban olayım, dilim anmıyorsa da
Dedikoducuların korkusundan; kalbim onu unutmuyor
Sevgimi açmak istesem de beni engelliyor
Bu durumun sevgilinin hoşuna gitmeyecek olması
- كل شيء إذا ما تم نقصان، أبو البقاء الرندي – Ebu’l-baka er-Rendi- Bir Şey Ne Zaman Tam Olursa Eksiktir (Endülüs Mersiyesi)
https://www.youtube.com/watch?v=taEEO6jJ9-s
لكل شيء إذا ما تم نـقـصـان
فلا يغر بطيب العيش إنـسـان
هي الأمور كما شاهدتـهـا دول
من سره زمن ساءتـه أزمـان
Bir şey ne zaman tam olursa eksiktir (bir şey kemale eriştiğinde bu kemali bir zafiyet takip eder)
İnsan da durumunun iyi olduğuna bakıp aldanamaz
Bu devletlerin de başına gelen durumdur
Zaman kimi bir kere sevindirirse, bir çok kere de ona kötü davranır
- عَرَفْتُ الهَوى مُذ عَرَفْتُ هواك، رابعة العدوية – Rabiatül Adeviyye, Sevgiyi Senin Sevginle Öğrendim
https://www.youtube.com/watch?v=zI8wzvH5ndA
(En tanınmış tasavvufi şahsiyetlerden biri olan Rabiatül Adeviyye’nin Allah aşkı konulu şiiri. Ümmü Gülsüm, buu şiiri seslendirmiştir: https://www.youtube.com/watch?v=qFZ_HhedXME)
عرفت الهوى مذ عرفت هواك..
وأغلقت قلبي عمن سواك
وبت أناديك يامن ترى..
خفايا القلوب ولسنا نراك
Sevgini tanıdığımda sevgiyi tanıdım
Ve senden başkasına kalbimi kapattım
Ve sana seslenmeye başladım: “ey gören
kalplerin içini ve bizim kendisini göremediğimiz”
- أَعطيتُهُ ما سألا، ابن عبد ربه – İbni Abdurabbih, Ona Ne İstediyse Verdim
https://www.youtube.com/watch?v=7ho1WFn79e0
(Hicri 3. yy’da yaşamış alim ve şair.)
أَعطيتُهُ ما سأَلا
حكَّمتهُ لوْ عدلا
وهَبْتُهُ روحي فما
أدري بهِ ما فعلا
Ona ne istediyse verdim,
Onu hâkim kıldım, adil olmasını umarak
Ona ruhumu verdim bilmeden
Onunla ne yapacağını
*Katkılarından dolayı başta Esra İldeş olmak üzere Mevlüde Kalınsazlıoğlu, Muzaffer Enes Topaloğlu ve Zeki Nacar’a teşekkür ederiz.
*Çevirilerin hepsi tarafımıza ait değildir, bu hususta yardım aldığımız Mirkat, http://syildirim-salah.blogspot.com/2009/12/mahmud-dervis-2-siirleri.html (Mahmud Derviş çevirilerinde),
https://www.antoloji.com/nizar-kabbani/ ve muhtelif sitelere teşekkür ederiz.
Şehir İslami İlimler Kulübü 